Seydayê Tîrêj, bi navê xwe yê rastîn Nayifê Heso, di sala 1922’yan li Cizîrê li gundê Nicim ji dayîk dibe. Wî çaxî medreseyên kurdî hebûn û beriya şagirt herin dibistanên fermî wan xwe li wan medreseyan digirtin û fêrî ziman û ilman dibûn. Mirov dikare bibêje helbestavaniya Kurdan ji van medreseyan niziliye û heya roja me ya îro hatiye. Ji ber vê yekê Seydayê Tîrêj jî heya demekê li ber destê meleyên Kurd li van medreseyan perwerde dibe û feqîtiyê dike. Piştî temenekî ew û çend hevalên xwe berê xwe didin Amûdê da ku herin li wir dest bi dibistana fermî ya dewletê bikin. Mirov dikare bibêje, ji bo Seydayê Tîrêj çerxa felekê li Amûdê baş dizîvire û bingeha helbesta xwe li vir sererast dike. Ew kesekî bi siûd e ku gelek niviskar û helbestvanên wextê xwe nas dike û bi vê naskirinê hestên xwe li ser kaxizan ango bi helbestê dide der.
Amûdê, warê helbestvanên Kurd
Bi Roja Nû helbestên wî çap bûn
Di wan salên dijwar de niviskarên Kurd di heman demê de ji bo Kurdistanê di nav xebatên rêxistinî de bûn. Bûyerên li seranserê walat diqewimîn, li ser wan jî bandorek çêdikir. Ev yek wek berpirsyarî didîtin û dixwestin welatê xwe ji bin hikmê serdestan rizgar bikin. Ji ber van sedeman rêxistina bi navê Xoybûnê bi vê armancê ava dibe û ji bo Kurdistanê xebatên gelek girîng dimeşîne. Seydayê Tîrêj jî piştî Xoybûnê nas dike, ji ber ku ciwan e û kelakela dilê wî ye, dixwaze di nav xebatên rêxistinî yên Xoybûnê de cî bigire.
